مطالعه بیوسیستماتیکی برخی گونههای جنس .zoegea l از تیره asteraceae درایران

جنس zoegea l. با نام فارسی خورشید صبح از تیره کاسنی دارای حدود 1 گونه و 5 زیرگونه در دنیاست که یک عنصر ایرانو تورانی و مدیترانهای محسوب میشود. این جنس در ایران - دارای 6 تاکسون است که متعلق به 9 گونه میباشند: z. crinita subsp. crinita ، z. crinita subsp. glabricaulis ، z. crinita subsp. baldschuanica ، z. leptaurea s ، ubsp. mianensis z. leptaurea subsp. mesopotamica و zoegea purpurea . در مورد تقسیم بندی تحت جنسی این جنس، در منابع مختلف تاکسونومی تفاوتهایی دیده میشود. پراکنش جنس مذکور غالبا در مناطق مرکزی، جنوبی، شمال غربی و جنوب غربی کشور به چشم میخورد. در مقیاس جهانی، جنس مذکور در جنوب غرب و مرکز آسیا گسترده است. در این پژوهش بررسی بیوسیستماتیکی تاکسونها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گردهشناسی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی برروی بیش از 5 نمونه گیاهی از مناطق مختلف ایران انجام گردید. در این مطالعه صفاتی که دارای ارزش افتراقی بالاتری نسبت به سایر صفات بودند، مشخص شدند. نتایج حاصل از بررسیهای تشریحی که برروی ساقه، برگ، اپیدرم و سیپسلا انجام شد نشان داد که صفات تشریحی در جداسازی دو زیرگونه z. crinita subsp. glabricaulis و z. crinita subsp. baldschuanica از z. crinita subsp. crinita میتوانند مورد استفاده قرار گیرند و به همراه نتایج ریخت شناسی، این دو زیرگونه را در حد گونه ارتقا دهند. مطالعات کروموزومی روی دو گونه z. crinita و z. leptaurea انجام شد و عدد کروموزومی 82 n= 8 را برای هردو ارایه داد که تایید کننده گزارشهای قبلی بود. مطالعات گرده شناسی توسط میکروسکوپ الکترونی ) sem ( برای تمامی تاکسونها بجز z. leptaurea subsp. mesopotamica انجام شد که طبق نتایج بدست آمده تمامی تاکسونها دارای دانههای گرده tricolporate بوده و از نظز تزیینات سطح گرده نیز همگی echinate بودند. تنها در z. leptaurea subsp. mianensis ا ندازه تزیینات بلندتر بود. از نظر شکل دانه براساس نسبت طول محور قطبی به استوایی انواع oblate- spheroidal ، prolate- spheroidal و sub-oblate دیده شد.